İsrailli uzmanlara göre Tel Aviv amacına ulaşamayacak

Dışarıdan gelen baskı ve saldırılarla rejimleri değiştirmenin zorluğuna işaret eden İsrailli uzmanlar, Tel Aviv yönetiminin, ‘İran rejimini devirme amacına ulaşamayacağını’ düşünüyor.

İsrail, 13 Haziran’da “nükleer silah üretimini önlemek ve füze kapasitesini ortadan kaldırmak” iddiasıyla İran’a yönelik saldırılara başladığını duyurdu. İran’dan da bu saldırılara karşı balistik füze ve insansız hava aracıyla karşı saldırılar sürüyor.

İran’a yönelik saldırıların başlamasıyla İsrail kamuoyunda, hükümet baskısıyla ‘tek seslilik’ tesis edilmeye çalışılırken İsrail muhalefetinden aykırı sesler yükselmeye başladı.

Bir dönem Dışişleri Bakan Yardımcılığı da yapan, İsral’in eski Ankara Maslahatgüzarı Alon Liel ve Haaretz gazetesi yazarı Gideon Levy, savaşın başlamasıyla Netanyahu hükümetine yönelik destek artsa da Tel Aviv yönetiminin asıl amacı olan, ‘İran’da rejim değişikliği projesinin başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu’ düşünüyor.

İSRAİL’İN HEDEFİ ‘REJİM DEĞİŞİKLİĞİ’

İsrail halkının, Gazze’den saldırıların geldiği 7 Ekim 2023’ün ardından ‘intikam dolu olduğuna ve gündeminde barışın bulunmadığına’ işaret eden Liel, ‘sonsuza kadar savaş’ vizyonunun İsrail’e ve dünyadaki Yahudilere zarar vereceğini belirtti.

Liel, buna karşın “halkın çoğunluğunun İran’a yönelik saldırıları desteklediğinin” altını çizdi.

İsrail’in saldırılarla İran’ın nükleer programını geciktirdiğine ve füze kabiliyetine büyük bir darbe indirdiğine işaret eden Liel, buna karşın ‘Tahran’ın nükleer emellerin tamamen ortadan kaldırılabileceğine inanmadığını’ belirtti.

Alon Liel

Emekli Büyükelçi Liel, “Saldırıların artık durması gerektiğini ve ABD’nin müzakere masasına daha güçlü bir şekilde oturma imkanının oluştuğunu” dile getirdi.

Doğrudan ilan etmese de İsrail’in temel hedefinin İran rejimini devirmek olduğuna dikkati çeken Liel, şunları söyledi:

“İsrail’in, ilan etmese de, İran’daki rejimi devirmek gibi başka bir hedefi daha var. Nükleer emelleri tamamen ortadan kaldırabileceğimizi sanmıyorum, ama geciktirebiliriz. Rejimle ilgili olarak ise, tabandan ve halkın desteğiyle bir muhalefet oluşup oluşmayacağı İran halkına bağlı.”

“İŞGAL DEVAM ETTİKÇE DİRENİŞ DEVAM EDECEK”

Öte yandan Haaretz yazarı Levy, “Netanyahu doğrudan rejim değişikliği hedeflediğini doğrudan söylemekten kaçınıp ima etse de, Savunma Bakanı Katz’ın bunu açıkça dile getirdiğini” belirtti.

ABD’nin çeşitli ülkelerde rejim değişikliği yapmaya çalışsa da bunda her zaman başarılı olamadığına işaret eden İsrailli yazar, “Bir ülkenin başka bir ülkenin rejimini değiştirebileceğine inanmıyorum. Planın bu olup olmadığını bilmiyorum ama İran’da rejim değişikliği görmek istedikleri kesin” değerlendirmesinde bulundu.

Gideon Levy

Levy, Tel Aviv yönetiminin rejim değişikliğini amaçlamasına örnek olarak şunu gösterdi:

“İsrail İran’ın televizyon kanalını bombaladı. Bu rejimi değiştirmekle ilgili, çünkü televizyon kanalının İran’ın nükleer kapasitesiyle hiçbir ilgisi yok. Televizyon kanalında uranyum üretilmez, uranyum zenginleştirilmez. Bunu yaptılar çünkü bu rejimin bir sembolüydü.”

İsrail’in saldırılarının doğrudan rejim değişikliğine neden olma ihtimalini düşük gören Levy, ancak bu saldırıların İran rejiminin devrilmesine zemin hazırlayabileceğini ve ülkede sonrasında olacak gelişmeleri ise İsrail’in kontrol edemeyeceğini belirterek “Bundan sonra ne olacağı tamamen İran halkına bağlıdır” dedi.

Levy, sözlerini şöyle sona erdirdi:

“Ne yaparlarsa yapsınlar, bu sorunun özü budur. İşgal ve apartheid (ırk ayrımcılığına dayalı rejim) devam ettiği sürece direniş de devam edecek ve direniş devam ettiği sürece İsrail güvende olmayacaktır.”