Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) yaptığı son iddiaya nazaran, dijital iktisadın vergilendirilmesi için getirilecek yasa ülkeler için beklenenden daha fazla ek gelir sağlayabilir.
OECD, 18 Ocak 2023 tarihinde yaptığı toplantıda İki Sütunlu Tahlilin Ekonomik Tesir Değerlendirmesi- Sütun I ve II için Gelir Kestirimini kamuoyuyla paylaştı. Dijital iktisadın vergilendirilmesi için çıkarılan iki sütunlu tahlil, ülke pazarları için ek vergilendirme imkanı getirerek, asgarî %15’lik bir global aktif kurumlar vergisi oranı üzerinden vergi rekabetine taban hazırlayacak.
Kar marjı yüzde 10’dan fazla olan gruplardır
Sütun I-II’nin kapsamı değerli Hatırlatacak olursak, bu aksiyon kapsamında vergilenecek işletmeler, dünyadaki tüm bölümlerde faaliyet gösteren (finansal hizmetler ve maden sanayileri hariç) çok uluslu büyük kuruluşlardır.
Mevcut tekliflere nazaran, Sütun 1, A Meblağı kapsamında vergilendirilecek çok uluslu işletmeler, 20 milyar avrodan fazla gelire ve vergi öncesi kar marjı yüzde 10’dan fazla olan kümelerdir. Sütun 1’in 2024›te yürürlüğe girmesi planlanmaktadır (Tüm kapsam dahilinde ülkelerde mahallî kuralların entegre edilmesi kuralı ile).
Yerel kuralların entegre edilme kuralı var
Mevcut tekliflere nazaran, Sütun 2 kapsamındaki çok uluslu işletmeler, konsolide gelirleri 750 milyon Euro’dan fazla olan kümelerdir. Sütun 2’nin birinci ögelerinin 2023’te başlaması planlanmaktadır (Tüm kapsam dahilinde ülkelerde mahallî kuralların entegre edilmesi koşulu ile).
Yeni tahlil 2016’da yapılan birinci iddiası aştı OECD’nin yeni tahliline nazaran, milletlerarası vergi sisteminin tekrar yapılandırılmasında tarihi bir ıslahat olarak kabul edilen iki sütunlu mutabakatın uygulanmasından elde edilecek gelir, beklenenden çok daha yüksek.
Dijital iktisadın vergilendirilmesi aksiyonu neyi kapsıyor?
Bilindiği üzere OECD’nin dijital iktisadın vergilendirilmesi aksiyonu, bilhassa çok uluslu ve çok sayıda ülkede, çok büyük ölçekli, fakat uzaktan operasyon yürütebilen teknoloji devlerini, entellektüel sermaye özellikli, çok karlı, çok uluslu işletmeleri, tüketiciye yönelik çok sayıda kullanıcı iştirakli yaratılan satışları ve bu satışlardan elde edilen karlılıkların ek olarak vergilendirilmesini amaçlamaktadır.
Bu alanda yayınlanan raporlar ilgili ülkelere entegre edildiği kademede lokal vergilendirme ve kar dağıtım kurallarını çok büyük ölçüde değiştirmektedir. Yapılan bu yeni tahlile nazaran sütün ikinin toplam yaklaşık 220 milyar ABD doları fiyatında yıllık global vergi geliri artışı getirmesi yahut global kurumlar vergisi gelirlerinin %9’una denk gelmesi bekleniyor. Bu, OECD’nin Sütun II için da[1]ha evvel öngördüğü 150 milyar ABD Doları fiyatındaki iddiasına nazaran epeyce kıymetli bir artış.
Büyük ve en kârlı çok uluslu işletmeler üzerindeki vergilendirme haklarının, ülkeler ortasında daha adil formda paylaşılmasını sağlamak için tasarlanan Birinci Sütunun ise, her yıl yaklaşık 200 milyar ABD doları kâr üzerinden vergilendirme haklarını ülke pazarlarına tahsis etmesi bekleniyor.
Bunun ise 2021 bilgilerine nazaran yıllık 21-36 milyar ABD doları ortasında global vergi geliri artışına yol açması bekleniyor.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde hisse artacak
Yeni iddialar, evvelki varsayımlardaki toplam 125 milyar ABD dolar ile karşılaştırıldığında değerli bir artışı yansıtıyor. Tahlil, düşük ve orta gelirli ülkelerin mevcut kurumlar vergisi gelirlerinden hisse olarak en fazla yararı elde etmesinin beklendiğini ortaya koyuyor.
Ayrıca en değerli artışın yatırım teşvik bölgelerinde olacağı öngörülüyor. Yeni tahlil dikkate alınmamış datalara dayanıyor İki sütunlu tahlilin ekonomik tesirine ait kestirimler, daha evvel de OECD tarafından Ekim 2020’de yayınlanmıştı.
Yeni varsayımlar OECD’nin çalışmaya devam ettiği güncellenmiş raporlara dayanmakta. Bu kere, daha evvel dikkate alınmayan “A Fiyatı İlerleme Raporu”nda ve “GloBE Model Kuralları”nda yer alan yeni çalışmaları da içermektedir.
Küresel vergi geliri tesiri de artacak
Yapılan bu yeni kestirimler, 2016- 2021 yılları ortası Dünya üzerindeki çok uluslu işletmeler tarafında yayınlanan kamuya açık bilgilerden, ülke bazlı raporlama ve bilgi tabanlarından ve OECD üyesi ülkeler (Türkiye dahil toplam 138 ülke) ortasında mevcut lokal vergi gelirleri üzerinden araştırmalar sonucunda çıkarılacak kuralları dikkate alarak yapılan hesaplamalara dayanmaktadır.
Bu bilgilere nazaran dünya üzerindeki bilhassa teknolojiye dayalı bölümlerdeki çok uluslu işletmelerin hem satışlarının hem de karlılıklarının epeyce yüksek seyrederek global vergi geliri tesirinin de artacağını göstermektedir. Öbür bölümlerde de bilhassa ilaçta Covid 19 pandemisi nedeni ile hem satışlarda hem de karlılıklarda artış kelam mevzusudur.
Türkiye muahedeye görüş bildirdi ve imzayı attı
OECD, dijital iktisadın vergilendirilmesi aksiyonunu tasarlamaya devam ederken, yeni nexus ve kar tahsisi kuralları, yeni global minimum vergilendirme, halihazırdaki karmaşık ve anlaşılması kolay olmayan hesaplamalar nedeni ile çok uluslu işletmelerin mevcut operasyonel modellerini de sorgulatabilecek nitelikte son derece kıymetli ve takip edilmesi gereken gelişmelerdir.
OECD’nin değerli bir üyesi olarak Türkiye, bundan evvel de BEPS projesi kapsamında yapılan taslak düzenlemelerde olduğu üzere, bu aksiyon açısından da Paris’de gerçekleşen tüm çalışmalara Mali Yönetim ve Bakan nezdinde temsilci, uzman göndermekte, görüş bildirmekte ve muahedeleri imzalamaktadır.
