ABD Hazine müsteşarı Türkiye’ye 158 milyon $’lık hassas mal için geliyor

FT’DEN “TÜRKİYE’DEN RUS ORDUSUNA YAPILAN HASSAS ÜRÜN” SATIŞI İDDİASI

“ABD Hazine müsteşarı Türkiye’ye 158 milyon $’lık hassas mal için geliyor”

İngiliz Financial Times gazetesi, “Türkiye’nin Rusya’ya askeri kontaklı mal ihracatı süratle artıyor” başlıklı manşetinde Türkiye’den Rusya’ya “yasaklı eserlerin sevkiyatındaki artış” yaşandığı sav edildi.

Londra’dan Chris Cook ve Max Seddon ile Ankara’dan Adam Samson’un ortak imzalı haberine nazaran, ABD Hazine Bakanlığı’nın Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı Brian Nelson’ın bu hafta Türkiye’ye yapacağı ziyaretin nedeni “bu hassas ürünlerin” satışındaki artış: “Bu ticareti dizginlemenin Washington’da nasıl bir öncelik haline geldiğinin bir işareti olarak, Nelson, bu hafta İstanbul ve Ankara’yı ziyaret edecek ve burada ‘Rusya’ya Ukrayna Savaşı’nda çıkar sağlayacak ticari ve finansal aktiviteleri önlemek, aksatmak ve araştırma’ gayretlerini tartışacak.”

Nelson’un bu yıl Türkiye’ye ikinci ziyaretini yapacağını belirten gazete, şöyle devam etti: “Ürünlerin hem ticari hem de askeri uygulamalara sahip olması nedeniyle, Rusya’ya yönelik bu hayalet ticareti durdurma eforları karmaşık hale geldi. 2023 yılının birinci 9 ayında Türkiye, ABD’nin ‘yüksek öncelikli’ olarak listelediği 45 kategorideki eserin Rusya’ya ve Moskova için aracılık yaptığından şüphelenilen 5 eski Sovyet ülkesine 158 milyon dolarlık ihracat yaptığını bildirdi.

Bu, Ukrayna’daki savaşın başladığı 2022’nin birebir devrinde kaydedilen düzeyin üç katıydı.” 2015 ile 2021 yılları ortasında bu hassas eserlerin satışının yıllık ortalamasının 28 milyon dolar olduğunun da altını çizen gazete, “Mikroçipler, bağlantı ekipmanları ve teleskopik nişangâhlar üzere modülleri içeren 45 eser kategorisi, bunların Rusya’ya girişini engellemeyi amaçlayan ABD, AB, Japonya ve Birleşik Krallık ihracat denetimlerine tabidir. Fakat en son varış noktalarını gizlemek için aracı yapılarını kullanan şirketler tarafından bunlar aşılabilir” diye yazdı.

Türkiye’nin G7 ülkelerinden yüksek öncelikli mal ithalatının, bu yıl şu ana kadar 2015 ile 2021 ortasındaki tıpkı devirlere kıyasla yüzde 60’tan fazla artış göstererek yaklaşık 500 milyon dolara ulaştığına dikkat çeken gazete, Yeni Amerika Güvenliği isimli fikir kuruluşunun Merkezi Güç, İktisat Güvenlik Programı Yöneticisi Emily Kilcrease’in şu kelamlarına yer verdi: “Ticaret, ABD ihracat denetimleri ile AB yaptırımları ortasındaki düzenleyici boşluklardan yararlanılarak gelişiyor.”

Türkiye üzere kimi üçüncü taraf ülkelerde, gerçekte istediğimizden daha zayıf bir yaptırım pozisyonundayız.” İsmini kapalı tutan Avrupalı bir yaptırım yetkilisi de Türkiye’nin, Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte, denetimleri atlatmak için çok kademeli ithalat rotalarından yararlanmaya çalışan Rus kuruluşları için sıklıkla bir aracı varış noktası olarak hizmet ettiğini söyledi.

“ABD, yaptırım uygulamak zorunda kalabilir” uyarısı

Tekrar ismi bilinmeyen iki Batılı yetkiliye nazaran, Washington ve Avrupalı müttefikleri, Türkiye’yi bu “ticareti sınırlamak için adımlar atmaya” çağırdı. Türkiye bunu yapmazsa ne olur? Kilcrease, Ankara’nın ticareti sıkılaştırmaması durumunda “ABD ve ortaklarının yaptırım uygulamak zorunda kalacağını” söyledi.

Türk şirketi: “Gönderdiğimiz eserler yasaldı”

Financial Times, 45 kategorideki satış için bir Türk şirketine dikkat çekti: “İstanbul merkezli elektronik tedarikçisi Azint Elektronik, bu ay ‘Rusya’ya elektronik entegre devreler üzere yüksek öncelikli mallar içeren sevkiyatlar’ yaptığı teziyle ABD yaptırımlarına maruz kaldı.

Rusya gümrük bilgileri, şirketin temmuz ayına kadar ülkeye 1.3 milyon dolarlık ekipman sattığını ve bunun 300 bin dolarının yüksek öncelikli kalemlerden oluştuğunu gösterdi.” Gazete, Azint yetkilileriyle görüştüklerini ve “Gönderdiğimiz eserlerin yasal olduğundan emindik” dediklerini yazdı. FT’ye nazaran, “yüksek öncelikli malların alıcısı” da bir yönetici ve hissedarı olan, Elena Frolova’nın St. Petersburg merkezli şirketi IC Component…