Olağanda hür deveran bölgesi olan 27 üyeli Schengen Bölgesi’nde hudut denetimleri “geçici olarak” tekrar hayata geçti. 27 ülkenin 11’inde hudut denetimleri başladı ya da artırıldı. Nedeni mülteciler…
Suat TAŞPINAR
Dünyada “özgürlüklerden taviz” dalgası yükselmeye devam ediyor. Ortadoğu ve Ukrayna’dan savaşlarla hızlanan göçmen akını karşısında panikleyen Schengen üyesi pek çok ülke, gümrük denetimlerini yine başlatmaya karar verdi.
Hırvatistan, sonların olmadığı Schengen sistemine 1 Ocak 2023’te en son katılan ülke olmuştu. Öncesinde AB üyesi olan lakin Schengen’e dahil olmayan ülkeden komşu Slovenya ya da Avusturya’ya karayolundan gitmek isteyenler bilhassa yaz aylarında turist akını başladığında giriş-çıkışlarda bazen saatlerce pasaport kuyruğunda zahmet dolduruyordu.
Sonra 31 Aralık 2022 gecesi tüm gümrük kapıları kaldırıldı, özgür Avrupa’ya girildi. Lakin “sınırsız hayat”ın keyfi bir yıl bile sürmedi. Balkan rotasını kullanarak AB ülkelerine kaçak girişler patlayınca, Almanya’dan Avusturya’dan İtalya’ya, en çok göçmen akınına uğrayan ülkeler komşularıyla hudutlarını daha sıkı denetim etmeye karar verdi.
İtalya, kuzey doğu komşusu Slovenya’ya, onlar da doğu komşusu Hırvatistan’a tekrar gümrük kontrolü başlattı. Çünkü Hırvatistan’ın doğu komşuları Bosna Hersek ve Sırbistan, Balkan rotasının AB’ye geçişte en revaçta olan “kevgir” ülkeleri sayılıyor. Schengen’in en büyük ve problemli sonlarından birini Hırvatistan denetim etmek durumunda.
400 milyondan fazla şahsa ağır darbe
Böylelikle olağanda özgür sirkülasyon bölgesi olan 27 üyeli Schengen bölgesinde hudut denetimleri “geçici olarak” tekrar hayatta. Süreksiz olması yasal olarak 6 aylığına ilan edilebiliyor olmasından… Yoksa ne kadar süreceği muamma. Schengen kuralları, iç güvenliğe yahut kamu siyasetine önemli tehdit sayılan hallerde “son deva olarak” gümrük kontrolüne müsaade veriyordu.
İşte o raddeye gelindi. Dehşet ve tedirginlik en bulaşıcı virüs kadar tesirli. Herkes birbirine bakıp hızla “duvarları” tekrar inşa ediyor. Avrupa Komitesi’nin İçişleri web sitesine nazaran, şu anda süreksiz hudut denetimleri yürüten 11 ülke var: İtalya, Almanya, Avusturya, Slovakya , Çekya, Polonya, Slovenya, Danimarka, Norveç, İsveç ve Fransa. Böylelikle 27 Schengen ülkesinde yaşayan 400 milyondan fazla kişinin “sınırsız seyahat” imkanına ağır bir gölge düştü.
Kaçak göçmen avındaki gümrük polisi çabucak her aracı durduruyor. Hırvatlar, “Biz bu uygulamaların sebebi değil mağduruyuz” diyor. AB hudut denetim ajansı Frontex’e nazaran, 2022’de 300 binden fazla göçmen “Balkan rotası” olarak isimlendirilen yollardan AB’ye kaçak girdi. Bu, birçok tıpkı güzergahtan gelen 1 milyondan fazla Suriyelinin Almanya’ya geldiği 2015-2016’dan bu yana en yüksek sayı. Bu yıl ekim ayına kadarki bilgilerine nazaran tekrar bu güzergahta yaklaşık 100 bin göçmen kaydedildi.
Frontex, bu rota üzerinden Batı Avrupa’ya seyahat edenlerin birçoklarının Afganlar olduğunu, bunları Türk, Fas ve Pakistan vatandaşlarının izlediğini bildiriyor. Bunların birden fazla Hırvatistan üzerinden “zengin Avrupa’ya” geçmeye çalışıyor. Savaşlardan ve ekonomik krizlerden kaçıp, vefatı göze alarak Avrupa’ya ulaşmaya çalışan göçmenler, Avrupa’yı daha da “kapanmaya” itiyor. Özgürlükler tırpanlanıyor, hudutlar ve duvarlar yeni hale geliyor, göçmen tersi çok milliyetçi telaffuzlar ve partiler güçleniyor.
Avrupa’nın sorunu çok alımlı olması
Financial Times bu sorunu ele alırken, “Avrupa’nın sorunu ne?” sorusunu soruyor ve yanıt olarak, “Çok cazip olması” diyor. Ve yaşanan çelişkiyi şu cümleyle özetliyor: “Göçmen zıddı sert önlemler ve dert yaratan telaffuzlarla aslında, yaşlı kıta kendi kıymetlerine ihanet ediyor.”
