Konut sahipleri ile site idarelerini vakit zaman karşı karşıya getiren aidat fiyatlarının belirlendiği genel şura periyoduna girilirken, yüksek aidat artışlarıyla karşılaşılmaması için mesken sahiplerinin kelam konusu toplantılara iştiraki kıymet taşıyor.
Tesis Yöneticileri Federasyonu Lideri Yahya Sağır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2023 yılına ait aidat bütçelerinin bu devirde toplanan genel konseylerde belirlenerek oylanacağına işaret etti. Bu çerçevede işletme bütçelerinin belirlendiğini bildiren Sağır, “Genel şurada seçilecek olan idare heyetine yetki verileceği için tüm kat maliklerinin genel şuraya kesinlikle ancak kesinlikle katılmaları gerekiyor.” dedi.
Sağır, aidatla, işçi masrafları, asansör, havuz, hidrofor, kamera ve anten sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve toplumsal tesisin bakımı üzere gereksinimlerin karşılandığına işaret ederek, şu tabirleri kullandı:
“Aidat artış oranları enflasyon oranına nazaran oluyor ancak temel aidat artışını yapan işçi masrafları. Çalışandan tasarruf ederlerse aidattan tasarruf etmiş olurlar. İşçi olarak da güvenlik ve paklık çalışanı, teknik işçi, halkla alakalar ile bahçıvan çalıştırılabiliyor. Taban fiyatlı bir çalışanın patrona maliyeti 11 bin 759 lira. Maaş masrafı yanında, tazminat yükümlülüğü, yol, yemek ve kıyafet masrafı ile resmi ve dini bayram mesaileri geliyor. İşten ayrılan bir çalışanın kıdem tazminatı ya da fazla mesaileri ödenmezse çalışan tarafından dava açılacağından bu da bir sonraki bütçe periyoduna daha fazla yük olarak yansıyabiliyor. Taban fiyata açıklanan artırım oranı yüzde 54,66. İşçi masrafı ve elzem olan öbür masraflarda enflasyon artışlarından ötürü artış yaşandığından âlâ bir işletme bütçesi yapılması kaidesi ile 2023 bütçesinde en az yüzde 65 ile azamî yüzde 75-80 oranlarında artışlar olması gerekiyor. İşletme bütçesi de toplam bağımsız kısım sayısına bölünerek aidat belirleniyor.”
“Enflasyon kaynaklı masraflarda artış yaşanıyor”
Aidata tesir eden öbür kalemlerin güç, asansör, bakım-onarım ve paklık materyali olduğuna işaret eden Sağır, bu masraflarda de enflasyon kaynaklı artışlar yaşandığını anlattı.
Sağır, “Sitelerde yüzde 75-80’lere çıkan aidat artışının yüzde 54’ü işçi kaynaklı. Kapıdaki güvenlikleri akşam ve sabah nöbetleriyle düşünün. Özel güvenliklerin maliyeti yüksek. Minimum fiyattan yüksek maaş alıyorlar. 1 güvenlik çalışanının maliyeti 17-18 bin liralarda.” diye konuştu.
Kat maliklerinin genel şuraya katılmalarının ve idare planlarına bakmalarının kıymetini vurgulayan Sağır, şunları kaydetti:
“Aidat dağılımı idare planında yer alıyor. İşçi masraflarının de içinde yer aldığı aylık bütçenin tüm bağımsız kısımlara eşit, bakım-onarım masraflarının ise arsa hissesine bölünmesi gerekiyor. Kat malikleri, işletme bütçesine fazla gösterilen masraflara itiraz edebilir. Öncelikle idare heyetinden yüksek gördükleri sarfiyat kalemi için bilgi isteyebilirler, idare şurası da bilgi vermekle yükümlü. Şayet bilgi alamaz ise sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Aidat meblağını, bağımsız kısım sayısı yanında, işçi sayısı ile havuz, hamam ve spor salonu üzere toplumsal donatılar da etkiliyor. Düzgün bir bütçeleme yapılmazsa siteler yüksek aidata mahkum olur. “
Aidatlar kirayla yarışıyor
Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu da ocak ayının, apartman ve site genel konseylerinin yapıldığı devir olduğuna işaret etti.
Geçen yılki yüksek enflasyon ortamı nedeniyle genel kurallarda belirlenecek aidatların yüksek belirlenme muhtemelliğine karşı, tüm kat maliklerinin genel konseylere katılmaya ihtimam göstermeleri, sunulacak bütçedeki harcama kalemlerini denetim etmeleri ve zarurî olmayan lüks harcamalarla ilgili de itirazlarını tutanağa geçirtmelerinin kıymetini vurgulayan Ağaoğlu, şu sözleri kullandı:
“Genel heyet tutanağına bu itirazları yazdırmalarına karşın itirazları dikkate alınmayarak lüks harcamalar yapılma kararı alınabilir. Bu lüks harcamalar, yüzme havuzu, spor salonu, basket alanı ve dekorasyonla ilgili harcamalar olabilir. Bu durumda kat maliki sulh hukuk mahkemesine başvurarak, bu lüks harcamaların yapılmasına mani olunmasını isteyebilir.”
Aidatlar hanehalkının bütçesini zorluyor
Kiracıların da mesken sahiplerinin kat malikleri genel heyetine katılmaları için teşvik etmesinde yarar bulunduğunu bildiren Ağaoğlu, kira ile yarışan yüksek oranlı aidatların hanehalkı bütçesini zorlamaya başladığına dikkati çekti.
Genel şura toplantısına katılıp sunulan bütçeyi incelemek ve gereksiz harcama kalemlerine itirazda bulunmanın kıymetine işaret eden Ağaoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kiracı olarak ikamet eden bina sakinleri gerek oturdukları bağımsız kısımda, gerekse yapıdaki demirbaş sarfiyatlarına katılmak zorunda değildir. Bu tıp harcamalar kat maliklerinin yükümlülüğündedir. Örneğin, eskimiş asansörlerde motor ya da halatların değişimi, hidrofor tamiri, bina kapısının yenilenmesi üzere doğal eskimeden kaynaklı demirbaş harcamaları kiracı sorumluluğunda değildir. Kiracılar, bina paklık, güvenlik, rutin bakım-onarım, ortak alan ısıtma, aydınlatma üzere masraflara katılmakla yükümlüdür.”
