Ekonomik Araştırma Forumu tarafından düzenlenen “2023 Yılında Türkiye Ekonomisi” seminerinde enflasyona karşın büyümeyi önceliklendiren iktisat siyasetlerinin sürdürülebilirliği tartışıldı. Ekonomist Cevdet Akçay “Türkiye’de gelinen noktada hiçbir TL varlığın fiyatı gerçek değil” dedi.
Özlem ERMİŞ BEYHAN
Koç Üniversitesi ve TÜSİAD paydaşlığı ile oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından her yıl düzenlenen “2023 Yılında Türkiye Ekonomisi” semineri dün gerçekleştirildi. Aktifliğin açılış konuşmaları TÜSİAD İdare Konseyi Lideri Orhan Turan ve TÜSİAD İdare Heyeti Lider Yardımcısı ve İktisat ve Finans Yuvarlak Masa Lideri Murat Özyeğin tarafından yapıldı. Seminerde, moderatörlüğünü Hande Demirel’in üstlendiği panel oturumunda; Cevdet Akçay, Gizem Öztok Altınsaç, Selva Demiralp, Hakan Kara ve Gökhan Şen konuşmacı olarak yer aldı.
Maliye siyaseti destekleyici olmalı
TÜSİAD Lideri Turan, konuşmasında 2023’ün ikinci yarısında dünya üzere Türkiye’nin de olağanlaşma sürecine girmesi gerekeceğini belirterek, “Bunun en kıymetli şartı da enflasyonun düşürülmesi ve ekonomik istikrarın tesis edilmesi. Enflasyonun çıkmış olduğu çok yüksek düzeylerden baz tesiriyle birlikte düşme sürecine girmiş olmasını bir fırsat olarak pahalandırmak mümkün. Lakin enflasyonu düşürmede makro ihtiyati önlemlerin para siyasetinin ikamesi olamayacağı noktasından hareketle para siyasetini enflasyonla gayret çerçevesinde formüle etmek, maliye siyasetini enflasyonla çabayı destekleyici mahiyette kurgulamak gerekiyor” dedi.
Üretim yapısının dağılımı istikrarsız
Turan şöyle devam etti: “2023 yılını Türkiye açısından kıymetli kılan bir öbür boyut da bu sene cumhuriyetimizin kuruluşunun yüzüncü yılı olması. Bu durum, neredeyse birinci yüzyılın geneline damga vurmuş olan bir dizi yapısal sıkıntımızı, çözme iradesiyle ele almak için bir fırsat veriyor. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında, refah ve istihdam yaratmakta zorlanan bir büyüme modeli, düşük teknolojili eserlere sıkışmış, katma bedeli düşük, ithalata bağımlılığı yüksek, bölgeler itibariyle dağılımı istikrarsız bir üretim yapısı, kalite ve prestij sorunu yaşayan kurumsal yapılar ülkemizin milletlerarası arenada rekabet gücünü destekleyici mahiyette değildir.” Turan, bu noktada daima ertelenen yapısal ıslahatların ivedilikle devreye alınması gerekliliğini vurguladı.
Temkinli bir hal benimsenmeli
TÜSİAD Lider Yardımcısı Murat Özyeğin, 2022’nin muhtemelen kayıtlara 2009 krizi ve 2020 pandemisinin akabinde son 30 yılın en düşük büyüme performansının gerçekleştirileceği yıl olarak tarihe geçeceğine işaret ederek “2023 yılı için değerli olan, bizi bekleyen bu yeni süreci düzgün yönetmek ve yanlışsız siyasetler izlemek olacak. Bunun da en düzgün yolunun risk almak yerine temkinli bir hal benimsenmesi ve iktisadın içeriden ve dışarıdan gelebilecek olumlu ve olumsuz şoklara karşı esnekliğinin artırılması olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Ekonomistlerin konuşmalarından satır başları
ENFLASYONUN YAPISI BÜSBÜTÜN BOZULDU
Prof. Selva Demiralp: Kredibilite olmadan uzun vadede faizleri düşüremezsiniz. İktisat prensipleri o kadar şaştı ki biz iktisatçılar olarak bu belirsizlik ortamında bile neler olabileceğini öngörebilir hale geldik. Geçen yıl bu toplantıda bu siyasetlerin sonucunun enflasyondaki artış olacağını öngörmüş, ihtarları yapmıştık. Gelinen noktada enflasyonun yapısı büsbütün bozuldu. Enflasyonun bundan sonra yüzde 40 düzeyinde yapışkan kalacağını öngörüyorum. Fiyatlara müdahale olmadan ki bunu hür piyasa iktisadında hakikat bulmuyoruz, enflasyonun yüzde 20’nin altına inmesi çok güç. Büyüyoruz ancak refah kaybı devam ediyor; yoksullaşarak büyüyoruz.
Prof. Cevdet Akçay: Enflasyon katmerli bir sorun haline geldi. ABD enflasyonu yüzde 5’in altına indirebilmekte zorlanacak ve daha agresif, daha şahin davranmak zorunda kalacak. Bir Fed-piyasa kapışması izleyeceğiz. Türkiye’de ise bir fiyat kaosu var. Ne değerli ne ucuz karıştı. Beklentiler çok makûs yönetiliyor. Bugün gelinen noktada hiçbir TL varlığın fiyatı yanlışsız değil. Türkiye’nin enflasyon sorunu böylesine ehemmiyetsizleştirildiğinde işin içinden çıkamıyorsunuz.
REFAH ÖDÜNÇ ALINDI
Prof. Hakan Kara: Küresel enflasyonun derin bir resesyon yaratmadan düşeceğini öngörüyorum. Uzun sürecek ve elbette ekonomiler yavaşlayacak fakat derin bir resesyon olmayacak. Son 40 yılın en düşük büyümesini bekliyorum. Bu yıl Türkiye’nin de yüzde 3’ün üzerinde büyümesi pek mümkün değil. Seçimin sonucu ne olursa olsun enflasyonda yüzde 35’in altı güç. Uygulanan siyasetlerle geleceğin refahından ödünç aldık. Bu bir noktada geri ödenmek durumunda kalınacak. Bunun nasıl olacağı seçim sonuçlarına nazaran muhakkak olacak.
Gizem Öztok Altınsaç: Öngörülemezlik yeni olağan oldu. Enflasyonla yaşamaya devam edeceğiz. 2023’te olağanlaşma beklenmiyor. Bu yıl Türkiye’nin büyümesini yüzde 3.5-4, enflasyonu yüzde 45-50 bekliyoruz.
