İşsizlik Sigortası Fonu’nun büyüklüğü 2022 yılında 33,5 milyar lira artarak, yıl sonu prestijiyle 124 milyar lirayı aştı.
Kovid-19 salgını sürecinde kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi kapsamında personel ve patrona sağlanan kaynaklarla 2019’daki 131 milyar liralık varlığı 2021’de 90 milyar liraya kadar inen fon, toparlanma eğilimini sürdürüyor.
Gelir-gider istikrarı 2020’de eksi 28,3 milyar lira, 2021’de eksi 12,4 milyar lira olan İşsizlik Sigortası Fonu’nda 2022 yılında gelirler masrafları geçti.
Geçen yıl 89 milyar 106 milyon liralık gelire karşılık 55 milyar 552 milyon liralık masraf kaydeden fon, kelam konusu devirde yaklaşık 33 milyar 554 milyon lira büyüdü.
Sigortalının prime temel aylık brüt çıkarı üzerinden hesaplanan yüzde 2 patron, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet hissesi geliriyle büyüyen fon, böylelikle 2022 sonu prestijiyle 124 milyar 306 milyon 755 bin liralık varlığa ulaştı.
17,4 milyon kişi başvurdu 9,6 milyon kişi hak kazandı
Kurulduğu Mart 2002’den Aralık 2022’ye kadar işsizlik ödeneğine 17 milyon 473 bin 166 kişi başvururken, bunlardan 9 milyon 673 bin 929’u ödenek almaya hak kazandı. Bu kapsamda, hak eden bireylere 52 milyar 117 milyon 545 bin lira ödeme yapıldı.
Aralık 2022 periyodu için evvelki periyottan ödemesi devam edenlerle birlikte 424 bin 96 bireye 1 milyar 26 milyon 504 bin lira ödeme yapıldı.
Faizden 29 milyar geldi, teşvik ve takviyeye 28 milyar gitti
Fonun geçen yıla ilişkin 89 milyar 106 milyon liralık gelirinin 39 milyar 543 milyon lirası işçi-işveren primi, 13 milyar 181 milyon lirası Devlet katkısı, 29 milyar 436 milyon lirası faiz gelirleri ve yaklaşık 6 milyar 946 milyon lirası da başka gelirler kalemlerinden oluştu.
Buna karşılık, 55 milyar 552 milyon liralık fon masraflarının, 12 milyar 181 milyon lirasını işsizlik ödeneği, 13 milyon lirasını kısa çalışma ödeneği, 4 milyon lirasını nakdi fiyat dayanağı, 37 milyon lirasını yarım çalışma ödeneği, 38 milyon lirasını fiyat garanti fonu ödemesi, 3 milyar 548 milyon lirasını faal iş gücü programları, 10 milyar 138 milyon lirasını işbaşı eğitim programları, 28 milyar 595 milyon lirasını teşvik ve dayanak ödemeleri, 998 milyon lirasını ise öteki masraflar oluşturdu.
Sigortalık mühletine nazaran ödeme yapılıyor
Bu ortada işsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için makul koşulları sağlaması gerekiyor. Kişinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden evvelki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden evvelki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR’a başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.
Hizmet akdinin feshinden evvelki son üç yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.
