Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, aralıkta tüketici yıllık enflasyonu tüm alt kümelerde gerilerken, enflasyondaki düşüşe en besbelli katkı baz tesiri nedeniyle 6,96 puanla temel mal kümesinden geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 1,18 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 64,27’ye gerilediğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, aralıkta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde bariz bir düşüş kaydederken, hizmet kümesindeki gerileme görece hudutlu kaldı.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkı aralıkta bir evvelki aya kıyasla temel malda 6,96 puan, besin ve alkolsüz içeceklerde 6,04 puan, güçte 3,52 puan, hizmette 2,48 puan ve alkol-tütün-altında 1,12 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık değişim B göstergesinde yavaşlarken C göstergesinde arttı. Böylelikle yıllık değişim oranı B endeksinde 18,50 puan azalışla yüzde 57,68’e, C endeksinde 16,98 puan düşüşle yüzde 51,93’e geriledi.
“Kira alt kümesinde aylık artış yatay seyretti”
Hizmet fiyatları aralıkta yüzde 1,85 yükseldi ve küme yıllık enflasyonu 5,23 puan gerileyerek yüzde 55,49’a indi. Bu periyotta yıllık enflasyon lokanta-otel, ulaştırma ve öbür hizmetlerde bariz bir düşüş kaydederken, kira ve haberleşme alt kümelerinde yükseldi.
Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel kümesinde fiyatlar aralıkta yüzde 2,61 arttı. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 0,52 gerilerken, bu gelişmede akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün olumlu tesirlerinin de izlendiği şehirlerarası otobüs fiyatları belirleyici oldu.
Diğer hizmetler alt kümesinde fiyatlar; bakım-onarım, sıhhat ve eğlence-kültür hizmetlerinin tesirinin hissedilmesi ile aylık bazda yüzde 1,65 yükseldi.
Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 0,96’yla son aylara kıyasla yavaşlarken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 30,13 düzeyine çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere nazaran, kira alt kümesinde aylık artış bir evvelki aya nazaran yatay seyretti.
“ÖTV matrah düzenlemesinin tesiriyle araba fiyatları geriledi”
Temel mal kümesinde aralıkta ÖTV matrah düzenlemesinin tesiriyle araba fiyatları gerilerken ilaç fiyatlarındaki referans kur ayarlaması ve beyaz eşya ile mobilya fiyatlarında devam eden artış eğilimi daha olumlu bir görünümü sınırladı.
Bu gelişmelerle temel mal kümesinde yıllık enflasyon daha güçlü baz tesiriyle 27,15 puan azalarak 2022 sonunda yüzde 48,96’ya geriledi.
Yıllık enflasyon, güçlü mallarda daha besbelli olmak üzere, tüm alt kümelerde geriledi. Altın hariç sağlam mal fiyatları ise aralıkta yüzde 1,88 yükselirken, beyaz eşya ve mobilya kalemleri fiyat artışlarıyla öne çıktı.
Otomobil fiyatları yüzde 1,71 gerileyerek alt küme aylık fiyat artışını sınırladı. Böylelikle sağlam mal alt kümesinde yıllık enflasyon 41,37 puan geriledi ve yüzde 48,13 oldu.
Diğer temel mallarda fiyatlar yüzde 3,56 ile son aylara kıyasla nispeten yüksek bir oranda arttı. Referans avro kur kıymetinin güncellenmesiyle fiyatı yüzde 18,26 oranında artan ilaçlar, başka temel mal fiyatlarını sürükleyen kalem oldu. Bu periyotta, giysi ve ayakkabı alt kümesinde fiyatlar yüzde 1,46 düşmüş ve yıllık enflasyon 11,21 puan azalışla yüzde 25,01’e geriledi.
“Gıdada yıllık enflasyon alt kümeler genelinde düştü”
Enerji fiyatları aralıkta yüzde 2,12 azalırken, küme yıllık enflasyonu 23,57 puan düşüşle yüzde 94,43’e geriledi. Bu gelişmede, milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 10,45’lik düşüşün tesiri hissedildi.
Bu devirde şebeke suyu fiyatları yüzde 10,42 yükseldi. Besin ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon aralıkta 24,68 puan azalarak yüzde 77,87’ye indi.
Gıda kümesinde fiyatlar son yıllardaki tarihî aralık ayı ortalamasına yakın bir seviyede artış kaydederken, yıllık enflasyon alt kümeler genelinde düştü.
Bu gelişmelerle yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 23,99 puan azalışla yüzde 73,25’e, işlenmiş besinde 25,35 puanlık düşüşle yüzde 82’ye geriledi.
İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar bu devirde zerzevat kümesinde daha bariz olmak üzere taze meyve ve zerzevat fiyatlarında gerilemeye işaret etti. Öteki işlenmemiş besin kümesinde kırmızı et, pirinç ve patates fiyatları artışlarıyla öne çıkan kalemler oldu.
İşlenmiş besinde aylık fiyat artışı evvelki aylara kıyasla yavaşlayarak yüzde 2,23 olarak gerçekleşirken, bu artışta ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ve konserve zerzevat eserlerinin tesiri öne çıktı.
“Üretici tarafında güç fiyatları kayda kıymet bir düşüş sergiledi”
Yurt içi üretici fiyatları aralıkta yüzde 0,24 geriledi ve yıllık enflasyon baz tesiriyle 38,30 puan azalarak yüzde 97,72’ye indi.
Bu gelişmede, memleketler arası güç emtia fiyatlarındaki gerileme ve döviz kurundaki ölçülü seyir tesirli oldu. Gerçekten bu periyotta üretici tarafında güç fiyatları yüzde 10,63 ile kayda bedel bir düşüş sergiledi.
Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, yıllık enflasyon güçte daha besbelli olmak üzere tüm alt kümelerde azalış gösterdi.
Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, bu devirde rafine edilmiş petrol eserleri ile elektrik ve doğal gaz imalatı fiyatları kıymetli ölçüde geriledi. Başka kesimlerde fiyat artışları devam ederken, temel eczacılık eserleri, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması, içecekler, deri ve ilgili eserler ile konut aletleriyle irtibatlı olan elektrikli teçhizat kalemleri öne çıktı.
