TBB Başkanı Çakar’dan KKM açıklaması! Faiz yüzde 15-17’lere çıkacak

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Lideri ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, bölümün gündeminde yer alan gelişmeleri canlı yayında kıymetlendirdi.

Çakar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) kur muhafazalı mevduatta faize üst hududu kaldırması sonrasında burada faizin yüzde 15-17’lere çıkabileceğini söyledi. Çakar, KKM’de 1,4 trilyon TL’lik büyüklüğün 1 trilyon TL civarının TCMB taraflı olduğunu söyledi.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Lideri ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Bloomberg HT yayınında bankacılık bölümüne ait değerlendirmelerde bulundu. Çakar’ın öne çıkan sözleri şunlar oldu:

Türkiye’nin ihracatında bu kısmen başarıldı

Türkiye iktisat modelinde amaç, ithalata dayalı, tüketimin ön plana çıktığı cari açığa sebebiyet veren modelden çıkıp mahallî üretim ve cari istikrar üzerinde büyümeyi sürdürülebilir kılmaktı.

Bu modelde yatırım ve istihdam üzere anahtar kavramlar öne çıkıyordu. Üretimde yüksek teknolojiye dayalı, üretimi mümkün olduğunca yurt içinde katma pahayla yapmak ideolojisiyle yola çıkıldı. Türkiye’nin ihracatına bakıldığında bunun kısmen başarıldığı görüldü.

Türkiye’deki cari istikrarın sürdürülebilir olması önemli

2022’nin özetini savaştan bağımsız yapmak eksik olur. Savaş birçok maliyeti de ekledi. Euro Bölgesi’nde maliyetler yükselince bizim ithalat üzerinden maliyetlerimiz de arttı.

Türkiye’deki cari istikrarın sürdürülebilir olması değerli. Bunun için ihracat, turizm üzere Döviz kazandırıcı faaliyetler bizim için değerli. Yurt dışı müteahhitlik Rusya ve Orta Doğu’daki gelişmeler hasebiyle istediğimiz üzere gerçekleşmedi.

Yüzde 5 civarında büyüme makul bir büyüme

Cari istikrarda olumlu gelişmeler olmasına karşın maliyet tarafında gücün olumsuz tesiri oldu. 2022’de güç faturası 97 milyar dolara vardı.

Tüm bunlara karşın büyümede emsal ülkelere nazaran müspet bir performans gösterdik. Yüzde 5 civarında büyüme makul bir büyüme. Çin gelişmekte olan ülkelerde sıralamayı etkiliyor.

Son 12 çeyrektir artış kaydediyor

Büyümenin kompozisyonunda son çeyrekte iç tüketim tesirli olmakla bir arada net ihracatın katkısı daima oldu. Makine yatırımları son 12 çeyrektir artış kaydediyor. Bankacılık kesiminin tüm rasyoları müspet kaydedildi.

Bütçe de muhakkak bir disiplin içinde kaldı. Kamu ve özel bölümün yabancı para cinsinden borçları nisbi formda azaldı.

Enflasyon fiyat düzeneğini bozar

Enflasyon fiyat düzeneğinde önemli bir bozulma getiriyor. Enflasyonda önlem alınmazsa sabit gelirlinin durumu bozulur. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler gerekir. Son devirde alınan birtakım düzenlemeler vatandaşı müdafaa gayesi gözetiyor.

Enflasyon dünyada da 2022’de en büyük sorun oldu

Enflasyonun nedenlerine bakmak lazım. 2020 yılında pandeminin tesiriyle üretimi ve istihdamı korumak maksadıyla tüm ülkeler genişleyici para siyaseti uyguladı.

Bu da talep enflasyonu yarattı. Bu talep enflasyonu üzerine bir de sonra maliyet enflasyonu geldi. ABD ve Avrupa’da resesyonu göze alarak faizler artırıldı. Türkiye büyümeden taviz vermek istemediği için arzı artarak enflasyonu denetim altına alma yoluna gitti.

Enflasyonun yönetilebilir düzeylere geleceğini düşünüyorum

Euro Bölgesi’nde resesyonun kısmen gevşeyeceği öngörülüyor. Enflasyonu önümüzdeki devirde kesinlikle aşağı çekmemiz gerekiyor.

Burada kesinlikle arzı artırıp, katma pahalı üretimi artırmalıyız. Türkiye’nin enflasyonun temelinde her vakit cari açık olmuştur. Cari açığı yönetecek siyasetler geliştirmeliyiz.

Ekonomide tek değişen yoktur. Tüm dinamikleri gerçek kurgulayarak modelleri işlemek gerekir. Beklentilerin hakikat yönetilmesi lazım. Türkiye’de enflasyonda beklentilerin kırılacağını, enflasyonun da yönetilir düzeylere geleceğini düşünüyorum.

Sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler yapılması gerekiyor

Son vakitlerde yapılan birtakım düzeltme kalemlerinin piyasada elbet genişletici bir tesir yaratacağı açık. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler yapılması gerekiyor. Ben bunları bu kapsamda değerlendiriyorum. Bunu TCMB Liderimiz da belirtti, hesaplamalarının yapıldığını söyledi.

Krediler yüzde 93 arttı

2022’de bankacılık bölümünün kredi büyümesi 2,6 trilyon TL. 23 milyar dolarlık yabancı para kredi bakiyesi de kapatıldı. Gerçek dala 1,7 trilyon TL kredi kullandırdık. Gerçek bölüme kullandırılan kredi yüzde 93 oranında arttı. KOBİ kredilerinde artış yüzde 104 düzeyinde.

Finansal erişim açısından bankacılık bölümünün gerçek dala verdiği kredide eksiklik olduğunu söylemek gerçek değil.

Türkiye’nin finansal sisteminin yüzde 85’i bankacılık bölümünde. Türkiye’de kullandırılan kredilerin yüzde 98’i de bankacılık dalında. Yükün kıymetli kısmı kesimin üzerinde ve biz sorumluluklarımızın farkındayız.

Türkiye’de toplam kredi büyüklüğü 7,7 trilyon TL’dir

Makroihtiyati önlemler kredilerin hakikat alanlara gitmesi için uygulandı. Bu tarafta muvaffakiyet sağlandı. KOBİ’lere, esnaflara kullandırılan krediler düzenlemelere tabi değil. Selektif olmayan krediler için aylık yüzde 3 büyüme öngörüldü ya da yüzde 30 menkul değer tesisi getirildi.

Kredilerin yüzde 20’si ferdi, yüzde 80’i de gerçek bölüme gitti. Bir yılda KOBİ’lerin kredilerdeki hissesi yüzde 5 arttı. İmalat endüstrisinin hissesi yüzde 29’a çıktı. Selektif kredi siyaseti bu sonuçları doğurdu.

Yüzde 70’ini bankacılık bölümü karşılıyor

Bankacılık topladığı kaynağı iki kümeye dağıtır. Bunlardan birincisi kamu. Hazine’nin borçlanmasının yüzde 70’ini bankacılık dalı karşılıyor.

Menkul değer tesisinin ekstra bir şok olmadığı durumda sermaye yeterlilikleri üzerinde bir sorun oluşturacağını düşünmüyorum.

Türkiye’de sermaye konması gerekir

Sermaye gereksinimi manasında Türkiye’de sermaye konması gerekir denen bir banka yok. Bankalarımız sermaye rasyolarına nazaran âlâ durumda. Acil bir sermaye muhtaçlığı içinde olan bankamız yok.

3 kamu bankasının bilanço büyüklüğü yüzde 37 hisseye tekabül ediyor. Kredilerin de yüzde 48’i üç kamu bankası üzerinde. Son 3 yılda bunlar artış gösterdi. Yüzde 37-40 kesimi domine eden bir sayı değildir.

“KKM’de 1 trilyon TL civarı TCMB taraflı”

Kur muhafazalı mevduatta 1 trilyon TL civarı TCMB taraflı, 400 milyon TL’si de Hazine’nin eserinde. KKM süreç itibariyle başarılı oldu. Mevduatımızın yüzde 35’i TL idi, bu oran yüzde 54’e çıktı. KKM’de yüzde 12 faiz oranı düşük kalmıştı. TCMB de bankaları bu mevzuda hür bıraktı.

KKM bize kıymetli bir maliyet avantajı sağlıyordu. Önümüzdeki süreç itibariyle biz yüzde 60 maksadının tutturulmasına bakacağız. Kesim son periyotta 5-6 puanlık opsiyonlar veriyordu. Kabaca ben burada üst sonun yüzde 17-18 düzeylerine oturacağını düşünüyorum.

Düzenlemelerin tesiri hudutlu kalır

Forward süreçlerin çok büyük bir hissesi yok, düzenlemelerin tesiri hudutlu kalır.

Bizim ana finansman kaynağımız mevduat. Mevduat dışı kaynaklar da var. Mevduatta ortalama bir maliyet buluruz. Bu ortalama maliyet dikkate alındığında net faiz marjını yakalayabilecek durumdayız. Ziraat Bankası’nın bu marjı yüzde 5 civarında.

Ciddi manada yabancı para mevduat var

Sektörün 218 milyar dolar yabancı mevduatı var, kredisi de 132 milyar dolar civarında. Önemli manada yabancı para mevduat var. Otorite yabancı para olanların yabancı para kredi kullanmasını istiyor.

2 yıl öncesine nazaran milletlerarası sermaye hareketleri durağan. Lakin dünyada çok fazla para var. Bankacılık bölümü olarak kaynak bulma konusunda bir kısıtımız yok.

Yurt dışı borçlanmanın maliyeti arttı

Sendikasyonlarımızı yenileyebilecek durumda. 500 milyon dolarlık eurobond ihracına 2,5 milyar dolarlık talep geldi. Bu borçlanmamızı gerçekleştirdik. Yurt dışı borçlanmanın maliyeti arttı fakat kaynak bulma düşüncesi yok.

Ziraat’in kredi hissesi yüzde 16, kurumsal kredilerdeki hissesi yüzde 19 civarında. 481 milyar TL’lik kredi büyümesi gerçekleştirdik.

Belli marjlarda kar dağıtımına yol açabilir

2022’de bölümün özkaynak kârlılığı yüzde 40 civarındaydı. Ziraat’in yüzde 28-29 civarındaydı. Enflasyon muhasebesi uygulansa özkaynak kârlılığımız yüzde 16,7 olurdu.

BDDK banka bazında birtakım konuları dikkate alarak belirli marjlarda kar dağıtımına yol açabilir. Natürel bunu çok büyük bir temettü üzere algılanmamalı. BDDK’ya bu tarafta bankalar taleplerini iletmişti. Bu açıdan bankalar da şad.

“Tarım değerli bir sektör”

Güvenilir ve sürdürülebilir besin en değerli ögelerden biri oldu. Tarım en değerli dal olmaya devam edecek. Ülkemizin bu bahiste büyük potansiyeli var. Bizim ana misyonumuz tarımı finanse etmek.

Geçen sene tarımda yeni bir fokus yaşadık. Bunun tarifini da tarım ekosistemi olarak yaptık. Tarımda gençlerimizin, bayanlarımızı yer almasını istiyoruz. Tarımda ölçeğe değer veriyoruz, teknolojinin kullanılması gerektiğine inanıyoruz.

Çiftçimizin yanında olmaya devam edeceğiz

2022’de 232 milyar TL’lik tarım kredisi kullandırdık. 2023 yılında da çiftçimizin yanında olmaya devam edeceğiz.