Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, ihracatçılara sundukları takviyede bu yıl 41 milyar dolara ulaşacaklarını öngördüklerini tabir ederek, bu yıl destekledikleri ihracatçı sayısının 16 bin 800’e ve KOBİ oranının da yüzde 84’e yükseldiğini bildirdi.
Güney, “Bankacılık Söyleşileri” kapsamında yaptığı açıklamada, 2023’ün, global iktisatta enflasyonist baskıların hissedilmeye devam ettiği bir yıl olduğunu belirterek, gelişmiş ülkelerin daraltıcı para siyasetleri nedeniyle finansal şartların sıkılaştığı ve ekonomik aktivitenin yavaşlayarak da olsa sürdüğü bir yıl geçirdiklerini söyledi.
Artan jeopolitik riskler ve derinleşen krizler, emtia fiyatlarındaki hareketlilik ve iklim krizinin yansımalarının global iktisat üzerinde öbür değerli baskı ögeleri olarak öne çıktığını vurgulayan Güney, kelam konusu ögelere karşın global arz şartlarında ve tedarik zincirlerinde güzelleşmenin devam ettiğini gördüklerini, arz taraflı enflasyon baskıları azalmaya devam ederken sıkı para siyasetlerinin talep üzerindeki tesirlerinin de daha besbelli olarak hissedilmeye başlandığını kaydetti.
Bu yıl gelişmiş ülke merkez bankalarının temkinli bir duruş sergilediğini gördüklerini lakin piyasalarda 2024’te gelişmiş ülke merkez bankalarının faiz indirimlerine başlayacağına yönelik beklentilerin öne çıktığını belirten Güney, “Bu noktada, devam eden jeopolitik tansiyonların ve Çin’in gayrimenkul krizinin belirsizlik ögeleri olarak ehemmiyetini koruduğunu vurgulamakta yarar görüyorum. Bunları göz önünde bulundurarak 2024’te de global iktisatta enflasyonist baskı ortamının ve zayıf büyüme tasalarının gündemde kalacağını düşünmekteyim.” dedi.
Güney, Türkiye iktisadının, 2023’ün birinci yarısında zelzelenin ve genel seçimlerin yanı sıra global ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın tesiri altında taraf bulduğunu, kelam konusu etkenlere karşın Türkiye’de ekonomik aktivitenin iç talebin takviyesiyle güçlü seyrini sürdürdüğünü, bu yılın birinci yarısında enflasyon oranının baz tesiri nedeniyle düşmeye başladığını söz etti.
“İhracatçılarımıza, konjonktürel aksiliklerden en az etkilenmeleri yolunda dayanak olmaya devam edeceğiz”
Ali Güney, haziran ayı prestijiyle nakdî sıkılaşma ve destekleyici istikamette uygulamaya alınan seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma adımlarının ön plana çıktığını vurgulayarak, iktisat idaresi tarafından makroihtiyati siyasetlerde atılan sadeleşme adımları sonrasında ticari kredilerde büyüme gözlenirken, ihracat ve yatırım kredilerinin hissesinin artmasıyla ticari kredi kompozisyonunun güzelleşmeye başladığını söyledi.
Sıkılaştırıcı para siyasetinin yansımasıyla yavaşlayan iç talebin, ferdi kredi büyümelerinde de ivme kaybına sebep olduğunu aktaran Güney, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ekonomi idaresinin kredi akışının sağlıklı bir formda gelişmesini desteklemeye yönelik adımlar atması kesim tarafında olumlu karşılanmıştır. Ayrıyeten ihracat artışı yoluyla büyüme ve cari süreçler istikrarında kalıcı güzelleşme sağlamayı amaçlayan OVP (2024-2026) ve hazırlanmakta olan 12. Kalkınma Planı’nın (2024-2028) genel çerçevesiyle uyumlu formda reeskont kredilerinde finansman maliyeti düşürülmüş, KOBİ ve günlük kullanım limitleri yükseltilmiştir. Seçimden sonra uygulamaya alınan makroekonomik siyasetler dezenflasyon sürecini başlatmış, ihracatı ve üretimi önceliklendirecek seçici kredi uygulamaları ile cari açıkta yaşanan daralma sonucunda oluşan müspet ortamla birlikte seçimden evvel 750 düzeyine çıkmış olan Türkiye CDS primi 300 puanın altına kadar gerilemiştir.
2024 yılında gelişmiş ülkelerde enflasyonist baskıların azalmaya devam edeceğini ve enflasyonun kalıcı bir biçimde düşüş patikasına girmesiyle birlikte siyaset faizlerinde indirimlerin başlamasını beklemekteyiz. Bunun yanı sıra sıkı duruş devam ettiği sürece değerli ihracat ortağımız olan gelişmiş ülkelerde ekonomik aktivitenin yavaş seyredeceğini ve bu durumun talep istikametiyle ihracatımızı olumsuz etkileme potansiyelinin olduğunu da öngörmekteyiz. Önümüzdeki devirde de ülkemizin ihracat artışı yoluyla büyüme stratejisindeki kritik rolümüzün ve misyonumuzun bir gereği olarak ihracatçılarımızın konjonktürel aksiliklerden en az etkilenmeleri yolunda en değerli destekçileri olmaya devam edeceğiz.”
“İhracat ve yatırım kredilerinin ön plana çıktığı görülmekte”
Türk Eximbank Genel Müdürü Güney, yeni iktisat idaresinin, haziran ayında başlattığı güçlü mali sıkılaştırma siyaseti ile enflasyonla kararlı bir halde uğraş ettiğinin görüldüğünü tabir ederek, enflasyon amaçları kapsamında atılan adımların tesirinin ferdî kredi büyümesindeki yavaşlamayla tesirini gösterdiğini kaydetti.
Güney, şöyle devam etti:
“Politika faizindeki kademeli artış ve sadeleştirme adımları sayesinde piyasa düzeneğinin daha tesirli olması sağlanmıştır. Böylelikle ticari kredi akışında olağanlaşma süreci başlamıştır. Mevduat ve kredi faizleri ortasındaki negatif makas tekrardan müspete dönmüştür. Ayrıyeten yüksek katma bedelli ve ihracat odaklı büyüme siyaseti kapsamında yapılan düzenlemeler ile ihracat ve yatırım kredilerinin ön plana çıktığı görülmektedir. Mevduat tarafında da faiz oranlarının artmasıyla birlikte finansal sistemde TL mevduatın hissesi artarken, kur muhafazalı ve döviz cinsi mevduatın hissesi gerilemektedir. Kelam konusu adımlar, finansal istikrara ek olarak mali transferi da güçlendirmektedir.
Bu gelişmeler ışığında, kademeli faiz artışının enflasyon beklentilerinin denetim altına alınmasıyla bir arada 2024 yılının birinci çeyreğinde sona ermesi ve mali sıkılaştırmanın birikimli tesirleriyle birlikte dezenflasyon sürecinin 2024’ün ikinci yarısından itibaren başlaması beklenmektedir. Dezenflasyon sürecinin başlamasından sonra enflasyon beklentilerindeki düşüşle birlikte TCMB’nin, siyaset faizinde yıl sonuna gerçek indirime gidebileceği öngörülmektedir.”
“Yüksek katma kıymetli ihracat odaklı büyüme siyaseti izlenmesi önceliklendirilmiştir”
Ali Güney, bankacılık kesiminin sermaye yeterliliği bakımından güçlü görünümünü sürdürdüğünü vurgulayarak, bölümün sermaye yeterlilik rasyosunun ekim ayında yüzde 18,4 olduğunu, bu oranın Basel kriterleri çerçevesinde belirlenen yasal taban oran olan yüzde 8’in ve Türkiye’de gaye oran olarak belirlenen yüzde 12’nin epeyce üzerinde bulunduğunu bildirdi.
Sadeleşme süreci kapsamında, bankaların TL mevduatı artırıcı istikametteki mecburî karşılık ve menkul değer tesisi yükümlülüklerinin gevşetilmesiyle birlikte KKM dışı TL mevduat oranının da artış gösterdiğini kaydeden Güney, sadeleştirme adımlarının, bankacılık kesiminin kredi iştahını artırmada da tesirli olduğunu, finansmana erişim sorununun, önümüzdeki devirde bilhassa ihracatı artıracak seçici alanlarda ortadan kalkacağını söyledi.
Güney, “Bu kapsamda, yüksek katma bedelli ihracat odaklı büyüme siyaseti izlenmesi önceliklendirilmiştir. TCMB de seçici kredi kullandırımını ve ihracatçıların finansmana erişimini desteklemek maksadıyla reeskont kredilerinde günlük limiti 1,5 milyar liradan 3 milyar liraya çıkarmıştır.” dedi.
“İhracatı Geliştirme AŞ kefaleti ile Bankamız tarafından bugüne kadar 35,4 milyar lira kredi kullandırdık”
Türk Eximbank olarak 23 şube ve 12 irtibat ofisi ile ihracatçılara hizmet vermeye devam ettiklerini hatırlatan Güney, şunları kaydetti:
“Böylece Türkiye ihracatının yüzde 94’ünün yapıldığı kentlerde fiziki olarak faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz. 2022 yılında ihracatçılarımıza 19,6 milyar dolar nakdi kredi sağladık ve 25,3 milyar dolar fiyatındaki vadeli alacağı sigorta kapsamına alarak ihracatçılarımıza inançla satış yaptıkları bir ortam oluşturduk. 2023 yılı birinci 11 ayında ise toplam 38 milyar dolar dayanak sağladık ve 2023 sonunda 41 milyar dolar dayanak hacmine ulaşacağımızı öngörüyoruz. 2022 yılında yüzde 81’i KOBİ olmak üzere toplam 15 bin 440 ihracatçıya takviye sağlarken, 2023 yılında desteklediğimiz ihracatçı sayısı 16 bin 800’e ve KOBİ oranı yüzde 84’e yükseldi.
İhracatçılarımızın finansmana erişimini kolaylaştırmak ve teminat problemlerinin tahliline katkı sağlamak maksadıyla Ticaret Bakanlığı uyumunda Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Türk Eximbank iştirakiyle kurulan İhracatı Geliştirme AŞ kefaleti ile Bankamız tarafından bugüne kadar 35,4 milyar lira kredi kullandırdık. Ayrıyeten, 2022 yılında yurt dışı sermaye piyasaları ve finansal kuruluşlardan 2,2 milyar dolar fiyatında fon temin eden Bankamız, 2023’ün kasım sonu prestijiyle 4,2 milyar dolar ek kaynak sağlayarak ihracatçılarımızın kullandırımına sundu. Öbür taraftan, sonda karbon vergisi uygulamasına ihracatçıları hazırlamak gayesiyle sürdürülebilirliği stratejimizin merkezine aldık ve son 3 yılda sürdürülebilirlik ilişkili olarak yurt dışı finansal kuruluşlar ve sendikasyon kredileri ile yaklaşık 3,7 milyar dolar fon sağladık. AB Yeşil Mutabakat ahengi kapsamında 2026 yılında uygulanmaya başlayacak olan hudutta karbon vergisi uygulamasına ihracatçıları hazırlamak ve bu alanda kullandırılmak üzere eser ve kaynak çeşitlendirme çalışmalarını süratli bir biçimde sürdürüyoruz. Türkiye’nin resmi ihracat dayanak kuruluşu olarak, ülkemizin ihracat amaçları ve ihracatçılarımızın gereksinimleri doğrultusunda faaliyetlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz.”
“İhracatçıların daha çevreci bir üretim yapısıyla pazar hisselerini arttırmaları için yanında olacağız”
Ali Güney, 2024’te ihracatçıların yeşil dönüşümlerine ait yapacakları yatırımları desteklemeye yönelik yeni finansman programlarını hayata geçireceklerini söz ederek, “Böylece Sonda Karbon Düzenleme Düzeneği’nin hayata geçmesiyle ülkemiz ihracatçılarının bu düzenlemeden olumsuz etkilenmemesi için, aksine daha çevreci bir üretim yapısıyla pazar hisselerini arttırmaları için yanlarında olacağız. Bu doğrultuda yurt dışından ülkemize kıymetli ölçüde kaynağın gelmesini sağlayarak ihracatçılarımızın dönüşümlerine en uygun maliyetli finansmanı sağlamak üzere yaptığımız çalışmaların son noktasına geldik.” dedi.
2024’ün, yazılım kesimi başta olmak üzere hizmet ihracatçılarına, bunun yanı sıra yüksek teknolojili ve yüksek katma kıymetli ihracatçılara sağladıkları dayanakları arttırdıkları bir yıl olacağını belirten Güney, yeni uygulamalarıyla bu ihracatçıların sağlayacağı ihracat artışını hem teminat hem finansman maliyeti ve hizmet kalitesi manasında destekleyeceklerini söyledi.
Türk Eximbank Stratejik Dönüşüm Programı kapsamında kredi ve sigorta süreçlerinde kıymetli iyileştirmeler yaparak ihracatçıların müşteri memnuniyetini arttırıcı aksiyonlar aldıklarını aktaran Güney, “2024’ün, bu iyileştirmelerin ihracatçılarımız tarafından daha besbelli hissedildiği bir yıl olacağına inanıyorum. Bu iyileştirmelerin kıymetli bir bileşeni olarak 2024’te, yenilenen dijital şubemiz ile daha kullanıcı dostu bir tasarım ve çok daha varlıklı süreç setleriyle ihracatçılarımızın karşısına çıkacağız. Böylelikle bilhassa şubelerimize uzak bölgelerde faaliyet gösteren KOBİ ölçekli ihracatçılarımıza yönelik kapsayıcılığımızın artacağına inanıyorum.” diye konuştu.
Teminat probleminin tahliline yönelik gelişmelere de değinen Güney, şunları söyledi:
“Bu, uzun yıllardır ihracatçılarımızın ve hasebiyle bizlerin gündeminde olan bir mevzuydu. Bu sebeple Türk Eximbank Stratejik Dönüşüm Programı kapsamında da en öncelikli olarak ele aldığımız bahislerden birisi teminat yapısını çeşitlendirerek ihracatçılarımızın finansmana erişimini kolaylaştırmaktı. Alışılmış bunun için risk ölçüm ve izleme yetkinlikleri başta olmak üzere kredi süreçlerimizin en uygun kesim uygulamalarıyla hizalanmasını temin etmek gerekiyordu. Bu alanda uzun vakit süren ayrıntılı çalışmalarımız sonucunda tesis ettiğimiz izleme ve yapay zeka takviyeli erken ihtar sistemleri aracılığıyla firmaların kredi riskinin aktif idaresinde önemli aralık katettik ve kısa vakit evvel teminat siyasetlerimize yönelik yaptığımız değerli değişiklikleri hayata aldık. Böylelikle menkul değer rehni, Kredi Garanti Fonu ve İhracatı Geliştirme AŞ üzere kefalet kurumlarının kefaleti, ipotek ile gerçek ve hukuksal kişi kefaletleri üzere bankacılık kesiminde genel kabul görmüş alternatif çeşitleri teminat kabul etmeye başladık.”
